Militaire- en politietrainingen
Het Nederlandse leger werkt al jarenlang nauw samen met het Israëlische leger. Die samenwerking gaat verder dan alleen wapenhandel: er zijn ook gedeelde trainingen, technologische uitwisseling en gezamenlijke projecten. Ook de Nederlandse politie profiteert van deze band. Israël deelt namelijk regelmatig technologie, informatie en tactieken die in eigen land zijn ontwikkeld voor bewaking, onderdrukking en controle van de Palestijnse bevolking.
Bovendien geven Nederland en de EU geld aan onderzoeksprojecten van het Israëlische leger. Deze subsidies stimuleren de ontwikkeling van militaire kennis en technologie die direct worden ingezet voor de bezetting van Palestina en de vernietiging van Gaza. Op deze pagina vindt u een overzicht van deze samenwerkingen.
Generaal Onno Eichelsheim (links) in Israël met stafchef van het Israëlische leger Herzl Halevi, maart 2024 via The Rights Forum
Naast de in- en uitvoer van wapens bestaat de samenwerking onder andere uit:
Een Status of Forces Agreement (SOFA) die militaire samenwerking tussen Nederland en het Israëlische leger regelt. Dit houdt onder meer in: gezamenlijke oefeningen, gedeeld gebruik van elkaars grondgebied en gezamenlijke projecten.
Het uitwisselen van informatie over nieuwe ontwikkelingen binnen beide legers.
Kennisdeling over tanks, drones, robotica en autonome systemen, waarbij Nederland profiteert van Israëlische militaire ‘ervaring' van de bezetting.
Het delen van militaire strategieën, doctrines en trainingsmethodes. Details over militaire samenwerking zijn geheim.
Het trainen van Nederlandse soldaten worden door Israëlische speciale eenheden en met behulp van Israëlische trainingsfaciliteiten.
Trainingsprogramma's voor het Nederlandse leger zijn ontworpen met behulp van technologie die is ontwikkeld en gebruikt voor de etnische zuivering en onderdrukking van Palestijnen
Commerciële trainingen voor de Nederlandse politie over het gebruik van fysiek geweld door voormalige Mossad-agenten en Israëlische soldaten.
Status Of Forces Agreement (SOFA)
Wat is de SOFA?
De SOFA regelt de rechtspositie van militairen tijdens gezamenlijke trainingen, missies en samenwerking. Dit soort samenwerking bestaat al sinds 2014, maar met deze overeenkomst wordt het verdiept en geformaliseerd. De SOFA maakt het eenvoudiger voor beide legers om op elkaars grondgebied te opereren.
Wat betekent de SOFA voor militaire samenwerking tussen Nederland en Israël?
Volgens de Tweede Kamer is het verdrag puur juridisch en verplicht het Nederland niet tot militaire samenwerking. Maar volgens de officiële wetgevingskalender maakt de SOFA wel degelijk ruimte voor militaire oefeningen, trainingen, het dragen van wapens en munitie, en het regelen van strafrechtelijke en civiele aansprakelijkheid.
Kortom: met de SOFA versterkt Nederland de militaire banden met een leger dat voortdurend mensenrechten schendt en oorlogsmisdaden pleegt. In plaats van afstand te nemen, kiest de Nederlandse staat ervoor om die samenwerking juist makkelijker en formeler te maken.
Wat is de huidige stand van zaken?
Op 13 oktober 2021 heeft de Tweede Kamer ingestemd met een verdrag dat de samenwerking tussen het Nederlandse en Israëlische leger versterkt: de Status of Forces Agreement (SOFA). Dit verdrag moet nog besproken worden in de Eerste Kamer, maar dat is tot nu toe uitgesteld.
Ondertussen hebben meer dan 42.000 mensen een petitie ondertekend – opgezet door PAX, The Rights Forum, De Goede Zaak en Stop Wapenhandel – om de overeenkomst tegen te houden. Zij wijzen erop dat het Israëlische leger zich schuldig maakt aan genocide.
Overzicht van de verschillende samenwerkingen
-
Binnen de EU zijn Israël en westerse militaire structuren deels met elkaar verweven. Israël doet samen met de EU onderzoek en ontwikkeling op militair gebied, onder meer via NAVO-programma’s zoals "Science for Peace and Security" (SPS) en EU-projecten binnen het "Horizon Research Program".
Ook Nederland werkt nauw samen met Israël op militair vlak. Deze samenwerking bestaat uit:
Regelmatig overleg tussen beide legers, waarbij informatie wordt uitgewisseld over ontwikkelingen binnen hun krijgsmachten en huidige en toekomstige vormen van samenwerking.
Jaarlijkse bezoeken van kadetten van de Nederlandse Militaire Academie (KMA) aan Israël, sinds 2018.
De Nederlandse krijgsmacht heeft zich ook aangesloten bij coöperatieve militaire trainingsprogramma's met de Israëlische krijgsmacht, waarbij het gaat om:
Israëlische deelname aan Nederlandse piloten- en onderzeeboottrainingen.
Nederlandse deelname aan Israëlische militaire evenementen, waaronder:
De IOF Innovatieconferentie in 2022, onder Israëlische leiding, gericht op kennisuitwisseling en militaire simulaties;
De Internationale Verbindingscursus (2017–2019);
De 'Blue Flag'-oefening in 2021: een oefening van de Israëlische luchtmacht die 'extreme gevechtsscenario's en coalitievluchten zo realistisch mogelijk simuleert'.
Daarnaast heeft het Korps Commandotroepen in het verleden gebruik gemaakt van Israëlische trainingsfaciliteiten. Israël heeft trainingsfaciliteiten gecreëerd waarbij ze Gaza hebben nagebouwd om te trainen op wat zij 'urban warfare', 'asymmetrische oorlogsvoering' of SOUT (Special Operations Urban Terrain) noemen.
In plaats van te kiezen voor vrede en rechtvaardigheid, werkt Nederland hiermee mee aan een systeem van bezetting, ontheemding, onderdrukking en geweld. Door samen te werken met het Israëlische leger en te leren van hun methodes, versterkt Nederland haar eigen leger met tactieken en technologie die zijn ontwikkeld en geperfectioneerd op basis van dodelijk geweld tegen Palestijnen.
Minister van Defensie Kajsa Ollongren gaf zelfs toe dat Nederland in deze samenwerking “vooral vertrouwt op de expertise van de Israëli’s”, bijvoorbeeld als het gaat om het gebruik van explosieven — kennis die volgens haar “goed gebruikt” kan worden in Nederland.
De financiële details van deze samenwerking zijn niet openbaar gemaakt.
-
Israëlische militaire bedrijven ontwikkelen onder andere bewakingssystemen, camera's met gezichtsherkenning en drones. Nieuwe technologieën worden 'getest' en 'krijgen direct feedback' voor verdere ontwikkeling, wat betekent dat deze ontwikkeling gebaseerd is op landroof en oorlogsmisdaden. De EU — waaronder Nederland — subsidieert deze bedrijven, wat betekent dat Europees belastinggeld bijdraagt aan dit geweld.
Soms werken zogenaamde “vredesmissies” van de EU via The Common Security and Defence ook indirect samen met Israël. Zij maken gebruik van Israëlische technologie of wisselen inlichtingen uit.
Israëlische inlichtingendiensten hebben universiteitsstudenten gerekruteerd en opgeleid. Veel van hen komen uiteindelijk terecht bij cyberbedrijven die werken aan militaire technologie. Ook heeft Israël’s National Cyber Directorate trainingen en advies gegeven aan Nederlandse diensten op het gebied van cyberveiligheid.
Daarnaast delen Nederland en Israël al jaren militaire kennis en ervaring, vooral op technologisch gebied. Dat gebeurt via gezamenlijke projecten en uitwisseling van expertise. Voorbeelden daarvan zijn:
Nederlandse en Israëlische militairen wisselen al jaren kennis en ervaringen uit op het gebied van technologie, waaronder de volgende “initiatieven”:
Actieve bescherming van tanks en pantservoertuigen (sinds 2013).
Actieve bescherming van militairen (VOSS Smart Vests, mede geproduceerd door Thales en Elbit, sinds 2017).
Tegengaan van onbemande luchtsystemen (UAS) (sinds 2014).
Robotica en autonome systemen (RAS).
Verdediging tegen ballistische raketten (sinds 2015).
Deze samenwerking laat zien hoe diep de militaire relaties tussen Nederland en Israël verweven zijn — en hoe beide landen profiteren van onderdrukkings- en bezettingspraktijken.
-
De Israelische wapenfabrikant Elbit Systems levert een zogenaamde 'Command Staff Trainer' aan de Koninklijke Landmacht in Amersfoort. Dit systeem biedt een realistische trainingservaring voor meer dan honderd deelnemers en richt zich op:
1. Operaties en verdediging vanuit de lucht
2. Onbemande systemen
3. Artillerie
4. Logistieke en medische ondersteuningDeze samenwerking laat zien hoe nauw Nederland en Israël militair verbonden zijn, vooral op het gebied van innovatie, training en het opbouwen van wederzijdse capaciteit. Het Nederlandse leger profiteert daarmee direct van decennia aan Israëlische apartheid, etnische zuivering en genocide op het Palestijnse volk. Door militaire kennis en strategieën te delen, draagt Nederland bij aan de versterking van de Israëlische capaciteit om dit voort te zetten.
-
Elbit Systems is ook betrokken bij de opleiding van Nederlandse luchtmachtpiloten. Er bestaat nauwe samenwerking tussen de Israëlische luchtmacht (IAF) en de Nederlandse luchtmacht. Samen hebben ze naar schatting 140.000 trainingsvluchten uitgevoerd. Op de Nederlandse defensiebeurs NEDS 2022 in Rotterdam tekenden Elbit en Fokker een overeenkomst voor het leveren van "geavanceerde en bewezen trainingscapaciteiten" voor piloten.
In 2024 heeft de Nederlandse overheid twee contracten met Elbit Systems gesloten van in totaal 175 miljoen dollar ter levering van EW (Electronic Warfare) en DIRCM (Directed Infrared Countermeasure) zelfbeschermingssuites aan de Nederlandse luchtmacht.
-
Ook de Nederlandse politie onderhoudt banden met de Israëlische politie en zogenaamde “terrorismebestrijdingsorganisaties”. De Israëlische politie staat internationaal bekend als handhaver van het apartheidsregime. De afgelopen jaren heeft Israël duidelijk gemaakt wat het bedoelt met ‘terrorismebestrijding’:
Palestijnse mannen worden bestempeld als potentiële terroristen
Palestijnse kinderen als toekomstige terroristen
Palestijnse vrouwen als ‘nevenschade’
Deze 'terrorismebestrijding' is in werkelijkheid een combinatie van onderdrukking, apartheidswetten en etnische zuivering.
Nederlandse politieagenten krijgen training van particuliere bedrijven die geleid worden door voormalige Israëlische soldaten, Mossad-agenten en politiefunctionarissen. Ze leren methodes van fysiek geweld die getest zijn op Palestijnen. Een van die bedrijven is Retzef, dat zichzelf promoot met de slogan: “Leer van de besten” — een directe verwijzing naar de Israëlische marketingstrategie van combat proven-wapens en tactieken.
https://www.eerstekamer.nl/behandeling/20230629/memorie_van_antwoord_2
https://stopwapenhandel.org/app/uploads/2016/06/Militaire-relaties-Israel-final-version.pdf
https://paxvoorvrede.nl/nieuws/militaire-samenwerking-met-israel-is-medeplichtigheid/#content
https://paxvoorvrede.nl/nieuws/sluit-nederland-ondanks-genocide-een-militair-verdrag-met-israel/
https://www.dutchdefencepress.com/104-commandotroepencompagnie-traint-in-israel/
https://www.eerstekamer.nl/behandeling/20250203/nota_naar_aanleiding_van_het_5
https://open.overheid.nl/documenten/2dda90a0-4145-49e3-b140-0e5b6ac5424b/file
https://paxvoorvrede.nl/nieuws/eerste-kamerdebat-over-defensieverdrag-met-israel-uitgesteld/
https://stopwapenhandel.org/app/uploads/2016/06/Militaire-relaties-Israel-final-version.pdf
https://rightsforum.org/nederlandse-cyberveiligheid-in-gevaar-door-israelische-software/
https://www.pilootenvliegtuig.nl/militair/elbit-systems-gaat-nederlandse-aankopen-beschermen/