Openbaar Vervoer: Egged Bus Systems (EBS)
EBS (‘Egged Bus Systems’) is een vervoersmaatschappij actief in grote delen van Nederland, waaronder Zaanstreek-Waterland, Voorne-Putten, Rozenburg, Haaglanden, IJssel-Vecht, Deventer, Harderwijk, Lelystad, Kampen, Zwolle en Apeldoorn.
In 2011 heeft de busmaatschappij Arriva overgenomen en rijdt onder merknamen als RRReis en MeerPlus. Het bedrijf valt onder het vervoersbedrijf ‘Egged’, een Israëlische vervoerder die financiële steun levert aan het Israëlische leger en actief is in illegale nederzettingen, in strijd met het internationaal recht.
Hoe draagt EBS bij aan de activiteiten van Egged?
EBS is een dochterbedrijf van Egged, en Egged is de enige aandeelhouder. De winst die EBS maakt op uw buskaartje kan dus terecht komen bij Egged. Bovendien geeft de overheid compensatie aan EBS in het kader van het studentenreisproduct. Uw belastinggeld komt dus ook - zelfs als niet met EBS reist - bij het bedrijf terecht.
Wekelijks maken een miljoen mensen onbewust gebruik van en betalen ze voor de diensten van het bedrijf dat medeverantwoordelijk is voor deze daden van apartheid. En zelfs als mensen het weten, hebben velen van hen geen alternatieve opties.
Wat doet Egged in Israël?
Egged is een Israëlische vervoersmaatschappij, dat op de zwarte lijst van de Verenigde Naties staat vanwege haar rol in het bezettingsbeleid. Egged is door de VN benoemd als een essentiële schakel in de in stand houding en het bestaan van nederzettingen. Het bedrijf:
verzorgt busvervoer van en naar nederzettingen in bezet Oost-Jeruzalem, de Westelijke Jordaanoever en de bezette Syrische Golanhoogten;
voert gesegregeerde buslijnen die verboden zijn voor Palestijnen, ondanks dat ze door Palestijnse gebieden rijden;
organiseert via Egged Tours reizen en accommodatie in bezet gebied;
sponsort een gevechtseenheid van het Israëlische leger en levert transport en materieel, in ruil voor tientallen miljoenen euro’s.
Zo draagt Egged op meerdere niveaus bij aan het systeem van apartheid en etnische zuivering.
Hoezo mag een bedrijf dat op de VN zwarte lijst staat actief zijn en gesubsidieerd worden in Nederland?
Provincies bepalen met welke vervoersmaatschappij ze in zee gaan. Het Ministerie van Justitie geeft een GVA (gedragsverklaring aanbesteden) uit aan bedrijven die geschikt en zuiver zijn om openbaar vervoer te mogen regelen in de regio. De provincie Zeeland heeft in mei 2025 nog een contract van 12 jaar getekend met EBS. Hoe kan dit?
Volgens de wet mag de overheid geen opdrachten verstrekken aan bedrijven die betrokken zijn bij ernstige mensenrechtenschendingen. Toch kijkt het Ministerie van Justitie bij aanbestedingen alleen naar financiële misdrijven. Dit terwijl overheidsbeleid expliciet stelt dat mensenrechten een integraal onderdeel moeten zijn van economische beslissingen. De wetgeving kan echter omzeilt worden omdat voor een GVA gescreend wordt op enkel Nederlandse bedrijven en personen. Omdat Egged een Israëlisch bedrijf is worden ze niet meegenomen in de screening en kan het bedrijf dat op de VN zwarte lijst staat dus zonder controle een GVA krijgen - los van hun daadwerkelijke illegale activiteiten.
De Nederlandse overheid verdedigt haar contracten met EBS bovendien door te stellen dat het bedrijf alleen in Europa actief is, los van de acties van het moederbedrijf. Maar deze redenering komt neer op struisvogelpolitiek. De boodschap is duidelijk: zelfs als een bedrijf profiteert van bezetting, apartheid en oorlogsmisdaden, blijft het welkom om Nederland belastinggeld te innen.